မဟာ၀ိဟႎက ရခိုင္ရာဇ၀င္လကၤာ (၁)

မဟာ၀ိဟႎက ရခိုင္ရာဇ၀င္လကၤာ
(ဒြါရာ၀တီ လမုေခ်ာင္းဆရာေက်ာ္မဲ)

နေမာတႆ ဘဂ၀ေတာ အာရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆတိ။

(၁) ေဇယ်ံေအာင္ထြန္း၊ ဤေတာင္ကၽြန္း၌၊ ဦးစြန္းလုထြတ္၊ သံုးလုနတ္လွ်င္၊ ကိုးရပ္န၀ဂုဏ္၊ ထက္ေအာက္ခ်ံဳ၍၊ ဆန္တံုတက္လွစ္၊ ဇာတိေခတ္ဟု၊ စင္စစ္တည္ေလွ်ာင္း၊ တိုက္တေသာင္းကို၊ လင္းေၾကာင္းထြန္းလွ်ံ၊ ညာဏ္ေတာ္သန္သား၊ ဆရံသိေတာ္၊ ေျခာက္ေရာင္ေက်ာ္သည္၊ သွ်င္ေတာ္လုေဆြ၊ သမၺဳေဒၶကို၊ ၿဖိဳးေ၀ပန္ဆင္၊ ဦးထိပ္တင္လွ်က္၊ သံုးခြင္လုဘ၊ မုနိႏၵ၏၊ ေဟာထဓမၼကၡန္၊ တရားမွန္ကို၊ မက်န္လံုးခ်ံဳ၊ ပူေဇာ္ကုမ္၍၊ ၾကည္ယံုေစတနာ၊ ျပဳကုမ္ပါ၏။ 

မဂၢဖလ၊ သဃၤာစသည့္၊ ပြားျပည့္မ်ားစြာ၊ အရိယာသာ၀ါ၊ ရဟႏၲာကို၊ သဂါရေ၀၊ ၀ႏၵိေတျဖင့္၊ ႀကီးေထြဂ႐ုဏ၊ မိႏွင့္ဘကို၊ ထပ္ကာပန္ထြာ၊ ရွိခိုးပါ၏။

ငယ္ခါသင္ထ၊ ဆရာစသား၊ မ်ားလွပ႑ိ၊ ပညာဟိအား၊ ဦးရွိၾကည္ႏူး၊ ပူေဇာ္က်ဴးမွ၊ ေပၚဦးကၽြန္းခ်ာ၊ ဤကမၻာထက္၊ ရကၡပူရ၊ မည္နာမျဖင့္၊ ဓည၀တီ၊ ေလးဌာနီႏွင့္၊ ဤရခိုင္ျပည္၊ တိုင္းရပ္စည္၌၊ ျဖစ္သည္ထင္ရွား၊ မင္းအမ်ားအား၊ မွတ္သားစီခ်င္၊ ရာဇ၀င္ကို၊ ဆင္သြယ္နိဒါန္း၊ လကၤာညႊန္းအံ့၊ ရဟန္းပုဏၰား၊ မ်ိဳးေလးပါး႐ို႕၊ သင္ၾကားစိမ့္ငွာ၊ ထုတ္ဆိုမွာသည္၊ ေနာင္လာလူ႐ို႕တတ္လိမ့္တည္း။ ။

(၂) တတ္လိမ့္ေသာသူ၊ မွတ္စိမ့္ယူ၍၊ ေနာင္မူပ႑ိ၊ သိကုမ္ဘိေလာ့။

အဂၢိဥဒ၊ ၀ါတပဟု၊ ေလာကသံုးပါး၊ ပ်က္ဖန္မ်ားလွ်က္၊ တျခားမွန္လွ၊ ေတေဇာတျဖင့္၊ ပဌမသံုးရြာ၊ မိုးျဗဟၼာ၏၊ ဘံုသာတိုင္းေအာင္၊ မီးျဖင့္ေဆာင္၍၊ ေလာင္ေသာအခါ၊ သတၱ၀ါ႐ို႕၊ ၾကမၼာဖန္ေထြ၊ မိုးႀကီးေစြ၍၊ ကုေဋတသိန္း၊ ေက်ာ္လြန္ဟိန္းလွ်က္၊ ရီကိန္းစၾကာဠာ၊ ေပၚေသာခါ၌၊ စိုင္ကာဘုန္းေကာင္း၊ ရြီတြက္ေလွ်ာင္းက၊ အေပါင္း႐ူပ၊ ေသာဠႆတြင္၊ နာမပညတ္၊ အတၳဳပၸတ္ျဖင့္၊ ဥပၸါဒ္တင္ျပ၊ ျဖစ္ကုမ္ၾကေသာ္၊ ကမၼဣဒၶိ၊ တန္ခိုးဟိ၍၊ မ်ားဘိကိုယ္ေရာင္၊ တေျပာင္ေျပာင္လွ်င္၊ မိုက္ေမွာင္ေပ်ာက္ကြယ္၊ ေကာင္းခင္လယ္၌၊ ငွက္ႏွယ္၀ဲပ်ံ၊ ကြန္႕ျမဴးစံ၏။

မိုးယံထက္မွ၊ သက္လာက်မူ၊ ရြီတြက္မယြန္း၊ သခၤ်ာမွန္းေသာ္၊ ေျခာက္သန္းသံုးသိန္း၊ မွန္မယိမ္းလွ်င္၊ တြက္ကိန္းျဗဟၼာ၊ ေရာက္ကုန္လာ၏။ 

ဒီပါစတု၊ ကၽြန္းေလးခု၀ယ္၊ ေခၚမႈတြင္ညီ၊ လက္ယာနီသည္၊ သၿပီဇမၺဴ၊ ငါးဆူလွလွ၊ ကုမုဒၵကို၊ ဆြတ္ၾကလွ်င္စြာ၊ ယူၿပီးခါမွ၊ ျဗဟၼာသက္ရွည္၊ ဇာနည္သည္႐ို႕၊ မွတ္ရည္ကုန္ၾက၊ ဤကပၸကား၊ ဗုဒၶငါးဆူ၊ ပြင့္ေတာ္မူအံ့။ 

ယူတံုနမိတ္၊ ၾတင္းတိတ္ျဖင့္၊ တံဆိပ္ခတ္ကာ၊ ဘဲြ႕နာမာမူ၊ မဟာဘဒၵ၊ ကမၻာမဟု၊ မွည့္ၾကၿပီးခါ၊ မိုးရပ္ခ်ာသို႕၊ ထြက္ခြါလံုးခ်ံဳ၊ ျပန္လွ်င္းကုမ္သည္၊ လုဘံုဌာနျဖစ္စိမ့္တည္း။ ။

(၃) ျဖစ္စိမ့္ဌာန၊ အာဘႆဟု၊ မိုး၀ဘံုမွ၊ သက္လာက်သည္၊ ကမၼဥတကာ၊ ၾသဘာသက၊ ဥတုဇဟု၊ တိကၡဣႆိ၊ အမည္ဟိသား၊ ေခၚဘိတြင္ေျမာက္၊ အေရာင္ေတာက္သည့္၊ ေလးေယာက္ျဗဟၼာ၊ ကၽြန္းဒီပါကို၊ ေလးျဖာ၀ီစု၊ အပိုင္ျပဳ၍၊ ႀကီးထုမွန္စြာ၊ ၿမီၾသဇာႏွင့္၊ ရသာႏြယ္ခ်ိဳ၊ ဆိမ့္မ်ိဳးကိုလွ်င္၊ ႏွစ္လိုေသာတိ၊ ျဖစ္ျပန္ဘိ၍၊ သာလိပတၱ၊ လြရြရြကို၊ စားၾကေသာ္အား၊ ရန္မက္ပြား၍၊ ကိုယ္သားေရာင္၀ါ၊ ဟိေသာခါ၌၊ ကမၻာဦးသူ၊ ေမွာင္မိုက္ထူလွ်က္၊ အူအူေသာင္းေသာင္း၊ လင္းဆုေတာင္းေသာ္၊ လူေပါင္းပုည၊ ကုသလေၾကာင့္၊ သကၠရာဇာ၊ သတၱိသာဟု၊ ဦးစြာတည္မွ၊ တေပါင္းလသည္၊ ျပည့္ထတိထီ၊ ပုဏၰမီ၀ယ္၊ ေသာရီဒိ၀ါ၊ နိျမတ္စြာ၌၊ ရတၱိယာေခၚ၊ သန္းေခါင္ေက်ာ္၍၊ စြန္းေပၚခါမွီ၊ တရီရီသည္၊ အညီေရာက္က၊ ထိုကာလ၌၊ သူရိယစႏၵာ၊ ၾကယ္တာရာ႐ို႕၊ ေပၚလာထြန္းတက္၊ တၿပိဳင္နက္လွ်င္၊ ျပက္ျပက္ထင္၍၊ ေကာင္းခင္ထက္က၊ သက္က်င္ၾကမူ၊ ရႊင္ပသာယာ၊ ဟိေသာခါ၌၊ ျဗဟၼာေလးပါး၊ ေလာဘအားေၾကာင့္၊ အမ်ားစည္းေ၀း၊ ကြပ္အုပ္ကဲေသာ္၊ ခပဲမ်ားလူ၊ ကမၻာသူ႐ို႕၊ ျငင္းမူသကန္၊ မလြတ္ျပန္ဘဲ၊ ဧကန္မုကၡ်၊ နီကုမ္ရသည္၊ ျခင္းထမက်န္ႏွစ္သိမ့္တည္း။ ။

(၄) ႏွစ္သိမ့္မက်န္၊ ခိုက္ရန္ပူဆာ၊ ျဖစ္ၾကရာတြင္၊ ျဗဟၼာအဘသ္၊ သရနတ္႐ို႕၊ ေရာက္လတ္ေသာခါ၊ လုခႏၶာလွ်င္၊ န၀ါအသစ္၊ အမွန္ျဖစ္၏။

ျပဳလစ္မယြန္း၊ တြက္စစ္ထြန္းေသာ္၊ တကၽြန္းကိုးေယာက္၊ ဆိုကုမ္ေျမာက္၏။ 

အေထာက္သင့္ႀကိန္၊ ဣတိလိင္ႏွင့္၊ ပုလႅိင္ေပၚက၊ သံ၀ါသသည္၊ ေပါင္းၾကျပဴေျမာက္၊ ေဒြးစံုေရာက္၍၊ ေလးေယာက္ျဗဟၼာ၊ မ်ိဳးေလးျဖာဟု၊ မည္သာခံၾက၊ ျပဳၿပီးမွလွ်င္၊ လွပသာယာ၊ ၿမိဳ႕မ်ားစြာကို၊ ကုသာ၀တီ၊ ျပည္ပူရီ၌၊ အညီအညာ၊ တည္ကုမ္ပါ၏။ 

သစၥာပြင့္ထန္၊ ကကၠဳသံဟု၊ ဘုန္းလွ်ံအေလာင္း၊ နတ္မင္းေကာင္းလွ်င္၊ လွ်င္ေၾကာင္းမၾကာ၊ သက္တံုလာ၍၊ က်င့္ရာစံုစီ၊ ပါရမီကို၊ အညီမွန္စြာ၊ ျဖည့္အံ့ငွာဟု၊ ေရာက္လာျဖစ္ထ၊ ပုရိသ႐ို႕၊ ရာဇဘိေသ၊ ခံတံုေပမွ၊ ညာဏ္ေ၀သမၻာ၊ ဘုန္းေတဇာႏွင့္၊ မဟာသမတ၊ ေခၚတြင္ၾကခ်င့္။ ျမတ္လွရေသ့၊ က်င့္ခ်မ္းေျမ့စြာ၊ ျဖစ္သည့္အားျဖင့္၊ တပါးေသာသူ၊ ရေသ့မူ၍၊ လူဟူသစ္ပင္၊ ျဖစ္ေၾကာင္းထင္ႏွင့္၊ ေခၚတြင္သတၱ၀ါ၊ မည္ေရမွာကို၊ ကမၻာေစာင့္နတ္၊ ရေသ့ျမတ္က၊ ေဟာရပ္သာယာ၊ ဆိုကုမ္ပါ၏။

အခါကာလ၊ ဟူသမွ်လည္း၊ ၀ရဘူပတိ၊ ေခၚတြင္ဘိသား၊ မင္းဟိတိုင္းေဘာင္၊ သိၾကားေဆာင္၍၊ ထို႕ေနာင္တဖန္၊ စ်ာန္ႏွင့္ပ်ံသည္၊ ဂ၀မၸတိ၊ ထရ္ဘုန္းဟိလွ်င္၊ ဣသိသ်စ္ေသာင္း၊ ေလးေထာင္ေပါင္းႏွင့္၊ က်မ္းေဟာင္းေဗဒင္၊ လွည့္လည္ပ်င္ကာ၊ မ်ားဖ်င္သူအား၊ က်ိဳးစီးပြါးကို၊ လွ်င္လ်ားေဆာင္ေထြ၊ ႏွစ္ရြီေပေသာ္၊ ကုေဋကိုးသန္း၊ မကထြန္းတည္း၊ မယြန္းလွည့္လည္၊ လုသက္ေပကား၊ ကိုးကုေဋသၾကစ္၊ ျမင့္ၾကာျဖစ္သည္၊ ေက်ာ္လွစ္မင္းႏွယ္သက္ေရာက္တည္း။ ။

(၅) သက္ေရာက္မင္းႏွယ္၊ ထိုခါ၀ယ္၌၊ ဘုန္းၾကြယ္သမၻာ၊ မင္းသားလ်ာမူ၊ မဟာဘူပတိ၊ ျဖစ္တံုဘိ၍၊ ႏြယ္ဟိစိုင္လာ၊ သည္ေနာက္မွာကား၊ သည္းခ်ာဘူပတိ၊ ျဖစ္တံုဘိ၏။

ထြန္းညီးသာလွ၊ ႀကီးေတဇျဖင့္၊ ၀ရဘူပတိ၊ စိုးအုပ္ၿပီးခါ၊ ဘုန္းဟိမင္းလွ၊ သု၀ဏၰႏွင့္၊ ၀ရသု၀ဏၰ၊ ေတဇနက၊ ၀ရေတဇနာ၊ ဆက္ျပန္လာ၏။

မည္သာေခၚေထြ၊ သုႏၶေရတြင္၊ ဖြားေပမ်က္ႏွာ၊ ျမင္တံုပါသား၊ ဥကၠရာဇ္ႏြယ္၊ သားပုေတၱကို၊ မေဟသရာ၊ နတ္ေဒ၀ါ၏၊ သည္းခ်ာစံသီး၊ ခ်စ္သမီးဟု၊ ထြန္းညီးေရာင္ျမ၊ နာမရမူ၊ သု၀ဏၰသမၻာ၊ ႏွင့္သင့္ရာ၀ယ္၊ ေတဇာႀကီးဘိ၊ တန္ခိုးဟိသည့္၊ သမုတၱိေဒ၀၊ သားေတာ္လွကို၊ ဖြားထၿပီးေသာ္၊ ပရမီသြာ၊ နတ္ရာဇာ၏၊ စိတာသမီး၊ ထိန္ညီးသာလွ၊ သုဂႏၶကလ်ာ၊ မိေဒ၀ါႏွင့္၊ ဃာရာ၀ါသ၊ အိမ္ေထာင္ခ် မ်ားလွျခံေရြ၊ မင္းျပဳေပေသာ္၊ မေဟသရာ၊ နတ္ျမတ္စြာႏွင့္၊ ေတဇာထြန္းဘိ၊ ႀကီးဣဒၶိျဖင့္၊ ပရမီသြာ၊ ႏွစ္ေယာက္လာ၍၊ ဒြါရာ၀တီ၊ ၿမိဳ႕သိင္ဂီကို၊ စံုညီျပည့္ထ၊ သမုတ္ခ်ကာ၊ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီဟု၊ ေခၚညီထင္ေပၚ၊ ဟိုးဟိုးေက်ာ္သား၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ရမၼာ၊ ပူရာစသည္၊ ဌာနသာစည္၊ ေလးၿမိဳ႕တည္၏။ 

ပတ္လည္တခ်ိဳ႕၊ ေလးေထာင္႐ို႕ကား၊ ရာကိုးဆယ့္သွ်စ္၊ ျဖစ္တံုလွစ္ကာ၊ တလွစ္ျပင္ၿမိဳ႕၊ ေလးေထာင္႐ို႕ကို၊ လုပ္ဖို႕နတ္မ်ား၊ ေရာက္လာအားသည္၊ မင္းဖ်ားဘုန္းေတာ္ေတာက္ထြန္းတည္း။ ။

(၆) ထြန္းေတာက္ဘုန္းေတာ္၊ တန္ခိုးေက်ာ္သား၊ ၿပိဳင္ေဘာ္မဲ့ျငား၊ ရန္မ်ိဳးယွားသည္၊ မင္းဖ်ားဘူပါလ၊ သားေတာ္လွကား၊ ၀ရဘူပါလ၊ နရိႏၵတည္း။ 

၀ရနရိႏၵာ၊ စိုးျပန္လာမူ၊ သမၻာရင့္ထိန္၊ ခ်မ္းရိပ္ၿငိမ္ၿပီး၊ မဟိပတိ၊ ဆက္ျပန္ဘိ၏။

ဘုမၼိတြင္ထ၊ သားမင္းလွမူ၊ ၀ရဘုမၼိေဇယ်၊ မင္းျမတ္လွတည္း။

ဣ၀ေလာကာ၊ ဤလုရြာ၌၊ ကမၻာေစာင့္နတ္၊ ရေသ့ျမတ္႐ို႕၊ မိန္႕လတ္သေရာ၊ ေဖာ္ထုတ္ေဟာ၏။ 

ခတၱိေယာတိ၊ အမည္ဟိသား၊ ဘုမၼိပါလာ၊ စိုင္ဆက္ကာျဖင့္၊ နရဒိပၸ၊ နရိႏၵဟု၊ ေခၚထထင္ရွား၊ ေလးမည္အားကို၊ မွတ္သားမုကၡ်၊ ခံကုန္ၾကလွ်က္၊ ရွိကမ်ားစြာ၊ မင္းတကာ႐ို႕၊ ဒိ႒ာႏုဂၢတိ၊ အစဟိသား၊ က်င့္ဘိတရား၊ သင္ဆိုၾကားမွ၊ တိုင္းကားျပည္ရြာ၊ ခြန္ဘ႑ာမူ၊ တရြာတခု၊ ေကာက္ယူမႈျဖင့္၊ ျပဳစုေကၽြမြီး၊ သားၿမီးအသြင္၊ ခ်စ္ၾကခင္လွ်က္၊ က်င့္စင္တရား၊ ဆယ္ပါးအားကို၊ မမွားေစာင့္ေယွာက္၊ ျဖစ္တံုေျမာက္၏။ 

ထိုေနာက္မွလွ်င္၊ ဘိေဇၨာသရ၊ မင္းျပဳကလည္း၊ ျမတ္လွထရ္ပ်ံ၊ တန္းခိုးထန္သည္၊ ဂ၀မၸတိ၊ စ်ာန္ဣဒၶိျဖင့္၊ ဣသိသွ်စ္ေသာင္း၊ ေလးေထာင္ေပါင္းႏွင့္၊ နတ္ေကာင္းစႏၵီ၊ သုႏၵရီဟု၊ ပရမီသြာ၊ တတ္ပညာႏွင့္၊ ၀ိဇၨာေဂ်ာ္ဂ်ီ၊ က်မ္းဗာဟီျဖင့္၊ ပါဒ္ဗီဇနာ၊ ျပန္ခရာလွ်င္၊ ပိႆာစိုက္ေမွာင္း၊ လုပ္တံုေလွ်ာင္း၏။ 

အေပါင္းသိရစ္၊ ေကာင္းျခင္းျဖစ္သည္၊ လက္သစ္အဂၤုေလာ၊ နန္းမုေယာတည္း။

ျပန္႕ေျပာထိုမွ၊ နာဂရဟု၊ ၿမိဳ႕ျပပစၥင္၊ ထိုမင္းတြင္ကား၊ သတင္းညာႀကီ၊ ကၽြန္းသၿပီ၌၊ သုႏၶရီနတ္၊ ေခၚတြင္မွတ္သား၊ ျမတ္မိဘုရား၊ တြင္ဆပြားသည္၊ မင္းသားတက်ိတ္ေျခာက္ေယာက္တည္း။ ။

(၇) တက်ိတ္ေျခာက္ေယာက္၊ မင္းသားေျမာက္တြင္၊ ေက်ာ္ေခ်ာက္၀ွမ္႕၀ွမ္႕၊ ကၽြန္းလံုးႏွမ့္သိ၊ သမုတၱိေဒ၀၊ သားေတာ္လွကို၊ ရမၼ၀တီ၊ ပီးႏွင္းလီ၏။

သိင္ဂီေရာင္လွ်ပ္၊ ျဗဟၼဒတ္အား၊ မည္မွတ္ေအာင္ခ်ာ၊ ျပည္သာယာမူ၊ ဗာရာဏသီ၊ ပီးတံုလီ၏။

ေခၚညီတြင္ဘိ၊ သမာဓိအား၊ ႏွမ့္သိေက်ာ္ျငာ၊ ထင္ရွားစြာသည္၊ ကုသ၀တီ၊ ျပည္ပူရီတည္း။ 

ေနာင္ညီထြန္းလွာ၊ မင္းသားမွာကား၊ သမ၀တၱ၊ ျပည္ပူရမူ၊ သာလွနဂိုရ္၊ ရာဇၿဂိဳဟ္တည္း။ 

ဘုန္းပ်ိဳထြန္းပ၊ သမၻ၀ကား၊ ျပည္မိတၳိလာ။ 

သာဓနာကား၊ အယုဇၨပူရ၊ စိုးပိုင္သ၏။ သု၀ဏၰတြင္ဘိ၊ သားဘုန္းဟိကား၊ ဟတၳိဗလ။

သုဒၶိယမူ၊ အဇၨရ၀တီ၊ ျပည္ပူရီကို၊ စိုးၿပီးအုပ္ထ၊ သူဘာ၀မူ၊ ဧကစကၡဳ၊ မွတ္ၾကျပဳေလာ့။ 

ပ်ိဳႏုရြယ္လွ၊ သုဂႏၶလည္း၊ စိုးရအညီ၊ ေကာသမၻီတည္း။ ထိုၿပီးမွန္စြာ၊ ဖလႅ၀ါကား၊ ဂႏၶာေကာစၦ။ 

အ႒ရမူ၊ ေခၚၾကဗိုလ္လူ၊ သိႏွမ့္ဟူသည္၊ ရာဇူျပည္သာ။ 

သဥၥဘာကား၊ စမၸာနဂရ။ 

သူဘာ၀မူ၊ တကၠသီလာ။ မႏၵပၸါလည္း၊ ကုသႏၷာရ။ 

သူရႏၵကား၊ သတၱိလတည္း။ 

ရြီထတံုေျမာက္၊ တက်ိတ္ေျခာက္ကို၊ တေယာက္တျပည္၊ ပီးအပ္သည္တည္း။ 

ပတ္လည္၀န္းလွည့္၊ ရြီတြက္ခယ့္ေသာ္၊ သွ်စ္ဆယ့္ငါးသြယ္၊ ၿမိဳ႕႐ို႕၀ယ္ႏွင့္၊ ေပါင္းလြယ္ေဇဌ၊ ေရာေႏွာၾကေသာ္၊ တရာ့တၿမိဳ႕၊ အင္မခ်ိဳ႕သည္၊ မင္း႐ို႕ျပည္ရြာတည္ေျမာက္တည္း။ ။

(၈) တည္ေျမာက္ထိုသို႕၊ သားမ်ား႐ို႕တြင္၊ ျပည္ၿမိဳ႕အရာ၊ ေပ်ာ္ဖြယ္သာသည္၊ ရမၼာ၀တီ၊ ျပည္သိင္ဂီကို၊ ေခၚညီတြင္ဘိ၊ အမည္ဟိသား၊ သမုတၱိေဒ၀၊ ရာဇညဟု၊ မင္းလွသားႀကီး၊ ေဆာင္းရႊီထီးႏွင့္၊ စိုးၿပီးထိုခါ၊ဘုမၼိပါလ၊ ေက်ာ္လွ်က္ျပေသာ္၊ ၀ရဘုမၼိပါလ၊ နရိႏၵတည္း။ 

၀ရနရိႏၵ၊ စိုးၿပီးမွလွ်င္၊ မဟိႏၵပတိ၊ ရာဇတိဟု၊ ဘုန္းဟိလြန္မွ၊ ရႊီနန္းမ၌၊ ၀ရမဟိႏၵပတိ၊ ေစာသီရိသည္၊ ဘုန္းဟိရေသ့၊ က်င့္ခ်မ္းေျမ႕ဘိ၊ နတ္ကိုတြိေသာ္၊ မရႊိရေအာင္၊ ပင့္ခ်ီေဆာင္မွ၊ ေနာက္ေနာင္လူမ်ား၊ မ်ိဳးေလးပါး႐ို႕၊ မွတ္သား၀ီျခမ္း၊ ဆံျခည္ႏွမ္းက၊ တႏွမ္းမုေယာ၊ အဂၤုေလာတိ၊ မုေဒၶါအထြာ၊ အေတာင္သာႏွင့္၊ ရွည္စြာအလ်ား၊ ႏြားလားဥႆဘ၊ တြန္သံခသား၊ ေဂါသယူဇနာ၊ ဤသခၤ်ာကို၊ ရြီကာမ်ားေျမာင္၊ ခ်င့္တြက္ေဆာင္၍၊ မင္းေခါင္နရိႏၵ၊ က်င့္႐ိုးျပသား၊ ရွိကျဖစ္ျငား၊ မင္းအမ်ားလွ်င္၊ ပုဏၰားအက်င့္၊ ထိုကိုခ်င့္၍၊ မသင့္အပ္စြာ၊ ေယွင္ပယ္ခြာလွ်က္၊ ဆယ္ျဖာတရား၊ ေစာင့္တံုျငားမွ၊ ေလးပါးဂတိ၊ ေျဖာင့္မတ္သိ၏။ 

ရဘိယာဥ္ရွင္၊ ငါးပါးပင္တည္း၊ စိုးက်င္လီရ၊ ထိုမင္းကသည္၊ စ၍ရြီလွ်င္၊ အစိုင္ပင္တည္း၊ က်င့္အင္ျမဲျမဲ၊ မခၽြတ္လြဲဘဲ၊ ဆကဲတေထြ၊ အသေခၤ်လွ်င္၊ ကုေဋခ်င့္မွန္း၊ ကိုးသိန္းထြန္းကာ၊ ထီးနန္းစိုးမွန္၊ မင္းမ်ားလြန္သည္၊ ဆယ္ျပန္အစိုင္႐ိုး၏တည္း။ ။

(၉) ႐ိုး၏အစိုင္၊ နန္းသက္ယွဥ္၍၊ ေကာင္းယိုင္အမွန္၊ မင္းမ်ားလြန္မွ၊ ျပည္မြန္ပူရ၊ ဗာရဏ၌၊ ရာဇ၀ံသာ၊ အႏြယ္လာသည္၊ မဟာသာ၀နာ၊ မင္းရာဇာလွ်င္၊ ဒိပၸေတာင္ငူ၊ ကၽြန္းဇမၺဴႏွင့္၊ ခ်င့္ယူမွတ္ဖြယ္၊ တြက္က်ံဳးသြယ္ေသာ္၊ ကၽြန္းငယ္ငါးရာ၊ အရံပါသား၊ မ်ားစြာရပ္ရြာ၊ ဘ႑ာသိမ္းယူ၊ စိုးေတာ္မူ၏။ ဘုန္းထူးမင္းျမတ္၊ သားသည္းပြတ္ကား၊ မည္မွတ္တြင္ထ၊ ေခၚေ၀ၚၾကသည္၊ ဥတၱမသာဓန၊ ျဖစ္ၿပီးမွလွ်င္၊ ၀ရသာဓနာ၊ ဆက္ျပန္လာသည္။ ၀ရျဗဟၼတ၊ သုသိလာတည္း။ 

၀ရသုသိလာ၊ မင္းျမတ္ခါ၌၊ ျမတ္စြာဘုန္း၀ွန္၊ ကကႆန္ဟု၊ လုထံေက်ာ္ေခ်ာက္၊ ဘုရားေပါက္၍၊ မင္းေျမာက္အေပါင္း၊ ရြီတြက္ေလွ်ာင္းေသာ္၊ သွ်စ္ေသာင္းေလးေထာင္၊ ျပန္႕ပြားေဆာင္၏။ 

ထို႕ေနာင္ၿပီးမွ၊ ကၽြန္းဒီပ၀ယ္၊ သမႏၲစကၡဳ၊ နီလတုသို႕၊ ၿပိဳင္တုမရ၊ သု၀ဏၰတည္း။ ၀ရသု၀ဏၰ၊ ၾသရသကား၊ ဘူပါလရာဇ၊ ျဖစ္ျပန္မွတည္း၊ ၀ရဘူပါလရာဇာ၊ မင္းျမတ္စြာကို၊ ဆက္ကာစိုးဘိ၊ ဘူပတိတည္း။ 

ထြန္းညီးေတဇ၊ လက္႐ံုးပသား၊ မဟိႏၵရာဇာ၊ စိုးစံပါမွ၊ ၀ရမိႏၵလ၊ ျဖစ္ထြန္းပ၏။ 

၀ရဘူပတိ၊ သားဘုန္းဟိကား၊ ေခၚဘိဂႏၶဗၺ၊ ၀လွ်ာဏႏွင့္၊ ၀ရ၀လွ်ာ၊ မႏၶတ္သာလွ်င္၊ စၾကၠာေလးကၽြန္းစိုး၏တည္း။ ။

(၁၀) စိုး၏ေလးကၽြန္း၊ နီလထြန္းသို႕၊ စက္၀န္းေဒသ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ရသည္၊ ရန္မ်ိဳးသြယ္သား၊ ဘုန္းစည္မႏၶတ္၊ ေစာမင္းျမတ္ကား၊ ၾကည္ညြတ္သဒၶါ၊ သံသရာက၊ လွဴဒါစိမ်ိဴး၊ ရွိေကာင္းက်ိဴးေၾကာင့္၊ ျပည့္ၿဖိဳးမ်ားစြာ၊ ရတနာသည္၊ လိုရာမတ၊ ျပည့္စုံလွ၏။ 

ဓနသဒၶိ၊ ၿပီးစီးဘိလွ်က္၊ စက္တိရတနာ၊ ရထားသာႏွင့္၊ ေ၀လာဟက၊ သိႏၶ၀ျဖင့္၊ သာလွညက္ေညာ၊ ျဖဴစင္ေခ်ာသည္၊ ဥေပါသထ၊ သတၱိစသား၊ ခဂၢမည္သာ၊ ျဖစ္တုံပါလွ်က္၊ အာကာေကာင္းခင္၊ ပ်ံႏိုင္က်င္သား၊ ဆင္ျမင္းလွံဓါး၊ ဤငါးပါးကို၊ နတ္မ်ားေဒ၀ါ၊ ဆက္သလာေသာ္၊ ထက္မွာေဒ၀ိန္၊ တာ၀တိမ္ႏွင့္၊ ႏိႈင္းယွဥ္မွန္စြာ၊ အသူရာက၊ ေအာက္မွတလည္၊ နဂါးျပည္ကို၊ ဘုန္းစည္မင္းျမတ္၊ အာဏာလႊတ္သား၊ မႏၶတ္ရာဇာ၊ မင္းျမတ္စြာလွ်င္၊ လုရြာကပ္ဆက္၊ ႏွစ္ကိုတြက္မူ၊ အသက္သေခၤ်၊ နီတံုေပ၏။

မ်ားေထြေက်းဇူး၊ ဆိိုေသာ္မူအ့ံ၊ အထူးျမင့္ရွည္၊ က်ယ္ျမင့္တည္ကာ၊ ၿငိမ္ရည္ေစသား၊ ထိုမင္းမ်ား၌၊ မိဖုရားလွစြာ၊ ဂု႐ုသာ၏၊ ပုတၱာျဖစ္ထ၊ ၾသရသမူ၊ သူရိယေသာတ၊ သားမင္းလွကို၊ ျမန္စြျမင္းေကာင္း၊ ပီးတုံေလွ်ာင္းမွ၊ တေသာင္းယူဇနာ၊ ကၽြန္းဒီပါ၀ယ္၊ (အဌာဓိပဓိ)၊ ေခၚဘိမွန္စြာ၊ မိစၦိမာ၌၊ ပဌမနဂိုရ္၊ ျပည္ဗဟိုရ္မူ၊ ေျပာဆိုသခ်ၤာ၊ ယူဇနာကား၊ ကိုးရာအ၀န္း၊ အက်ယ္ထြန္း၏။ 

တခန္းထိုမွ၊ ေဖာ္ထုတ္ျပမူ၊ စႏၵေသာတာ၊ သားေတာ္မွာကို၊ မ်ားစြာဆင္ေကာင္း၊ ပီးတုံေလွ်ာင္းမွ၊ တေသာင္းဒီပါ၊ ဇမၺဴခ်ာ၀ယ္၊ ေၾကျငာေက်ာ္ထ၊ သမုတ္ၾကသည့္၊ ေဇဌဓိပတိ၊ မင္းဘုန္းဟိကား၊ ေခၚဘိနာမ၊ မွည့္ၿပီးမွလွ်င္၊ ပဥၥပူရာ၊ ျပည္ေအာင္ခ်ာလည္း၊ ကိုးရာအ၀န္း၊ ျဖစ္တုံထြန္း၏။

ထြန္းသည္ဖိတ္ဖိတ္၊ ေအာင္နမိတ္ျဖင့္၊ အာဒိစၥ၀င္၊ တျပည္လွ်င္တည္း၊ ထိုတြင္ေက်ာ္သိ၊ အမည္ဟိသား၊ မဏိသုဘာ၀၊ ရာဇလွကို၊ မ်ားၾကလူေပါင္း၊ ပီးတုံေလွ်ာင္းမွ၊ တေသာင္းဒီပ၊ ႏွမ့္သိၾကသား၊ နရဓိပတိ၊ သမုတ္ဟိလွ်င္၊ ေခၚဘိတခန္း၊ ရြီတြက္ညႊန္းကာ၊ အ၀န္းကိုးရာ၊ ျဖစ္တုံပါလွ်က္၊ ရမၼာပူရ၊ ေက်ာ္ေဇာၾကသည့္၊ ျပည္မဌာနီ၊ ကၽြန္းသၿပီ၌၊ သုံးလီသုံးပါး၊ သားေတာ္မ်ားလွ်င္၊ ပိုင္းျခားယူဇနာ၊ ေျခာက္ေထာင္တာကို၊ အာဏာမိုးလီစိုး၏တည္း။ ။

(၁၁) စိုး၍မိုးလီ၊ ကၽြန္းသၿပီကို၊ ရစ္ခြီပတ္ႀကိဳး၊ အာဏာၿဖိဳး၍၊ တန္ခိုးထန္ျပင္း၊ မႏၶတ္မင္း၏၊ ႏြယ္ရင္း၀ံသ၊ ျဖစ္ကုမ္ၾကသား၊ သု၀ဏၰပဘာ၊ သားေတာ္မွာကို၊ ရာဇာကံျမင္၊ မည္ပီးက်င္မွ၊ အလွ်င္ဦးစ၊ ပထမမူ၊ ေခၚထတြင္ဘိ၊ အမည္ဟိသည္၊ သမုတၱိေဒ၀၊ ထီးနန္းခ်၍၊ ရမၼာ၀တီ၊ ၿမိဳ႕ဌာနီဟု၊ ေခၚညီၿပီးမွ၊ စိုးပိုင္သသည္၊ ၀ရရာဇညာ၊ မင္း၌သာလွ်င္၊ သည္းခ်ာစီတရ၊ သမီးလွမူ၊ သု၀ဏၰကလ်ာ၊ ဆင္း႐ုပ္၀ါႏွင့္၊ မကြာစီခ်င့္၊ အိမ္ေထာင္သင့္၍၊ ရွည္ျမင့္ကာလ၊ စိုးအုပ္ရေအာင္၊ ဥပရာဇာ၊ အိမ္ရွိရာကို၊ မ်ားစြာနီထ၊ တည္ၿပီးမွတည္း၊ ၀ရရာဇညာ၊ ထိုမင္းမွာကား၊ မဟာရာဇညာ၊ သားေတာ္မွာကို၊ ဒြါရာ၀တီ၊ ၿမိဳ႕သိင္ဂီႏွင့္၊ စံုညီျပည့္၀၊ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီဟု၊ ဌာနီရဌိ၊ သုံးၿမိဳ႕ၿခိ၍၊ တည္ဘိအမွန္၊ မင္းျမတ္လြန္မွ၊ ဘုန္းလ်ံထြန္းျဖာ၊ ဥပရာဟု၊ မည္သာေခၚဘိ၊ ေက်ာ္ႏွမ့္သိသား၊ ဘုမၼိပါလ၊ မဟိသွ်သည္၊ သာလွေျပာစည္၊ ကံျမင့္ျပည္ကို၊ သက္ရွည္ျဖစ္လို၊ မင္းေျမာက္ဆို၏။

ဘကို႐ိုပြတ္၊ ေတာင္းပန္လတ္ေသာ္၊ သားျမတ္သုံးပါး၊ အျခားျခားျဖင့္၊ ပိုင္းျခားသည္မွာ၊ ဤျပည္သာလည္း၊ မွန္စြာစင္စစ္၊ လက္၀င္ျဖစ္ဟု၊ တထစ္တရံ၊ မွတ္သားၾကံမွ၊ က်ိဳးႏြံခယ၊ ေလွ်ာက္ေပကမူ၊ အႆကရာဇာ၊ မင္းနရာ႐ို႕၊ သခ်ၤာျခားၿပီ၊ တေသာင္းစီကို၊ အညီယူမွ်၊ ၀ီကုန္ၾကေသာ္၊ ျဖစ္ထမွန္စြာ၊ ယူဇနာမူ၊ ကိုးရာအ၀န္း၊ အေျဖာင့္သန္း၏။

ျခင္မွန္းအခင္း၊ သုံးရာတြင္းလွ်င္၊ မယြင္းမွန္ညီ၊ ဖို႕၀ီအမွ်၊ ပီးၿပီးမွတည္း၊ မိုး၀တိမ္ယံ၊ စ်ာန္ႏွင့္ပ်ံသည္၊ ဂ၀မၸတိ၊ ေထရ္မဏိႏွင့္၊ ပါရမီသြာ၊ နတ္၀ိဇၨာက၊ ေဒ၀ါသိၾကား၊ ဟူးရားမ်ားကို၊ ပိုင္းျခားတုန္႕ၿပိဳင္၊ တုရင္းတိုင္ႏွင့္၊ နမိတ္တိုင္ေျမာက္၊ ေက်ာက္တိုင္ေဆာက္၍၊ အံ့ေလာက္က်ီးကၽြန္၊ ရွိထက္လြန္သည္၊ ျပည္မြန္ဆက္တတိုး၏တည္း။ ။

(၁၂) တိုး၏ဆတက္၊ ထိုမင္းထက္၀ယ္၊ သက္ႏွင့္ခ်င္းၿမိဳ၊ မေစာင္းဆို၏။ 

သာခ်ိဳျမရိပ္၊ ေခ်ာႏွင့္က်ိတ္တည္း။

မဖိတ္မွန္ပင္၊ သွ်မ္းတူးလွ်င္တည္း။ ဆိုလွ်င္းလည္းျပဳ၊ မူဒူ႐ႈေလာ့၊ ျပဴဟုခံျပီ၊ မည္ခလီႏွင့္၊ စုံစီမွတ္္ဖြယ္၊ ဆက္ကာသြယ္လွ်င္၊ ဇင္းမယ္ေခၚတြင္၊ လင္းဟုက်င္သား၊ တန္းတင္သေရ၊ ျဖစ္က်င္ေပ၏။ 

အမည္တြင္ၿပီ၊ ဘဂၤလီဟု၊ အညီသည္ေနာင္း၊ လင္းကဲေစာင္း၍၊ တေၾကာင္းတတန္၊ ကသည္းခံ၏၊ ကမ္းယံတမူ၊ သထုံဟူသား၊ တမူတႏိႈင္း၊ ျမန္တလိုင္းႏွင့္၊ ပည္လိႈင္းသိပ္သည္း၊ စု႐ုံးစည္းလွ်က္၊ ကံတည္းမွန္းၾကံဳ၊ သည္ေနာက္မူက၊ ကမ္းျမံဳကမ္းတူး၊ စုံဖက္ပူး၏။

တခုတန္းတိုက္၊ မည္သမိုက္သည္၊ လ၀ိုက္လကြန္း၊ ေခၚၾကမွန္း၏၊ စည္ထြန္းရပ္ရြာ၊ ရြီတြက္ပါေသာ္၊ ဘာသာကြဲျပား၊ ႏွစ္ဆယ့္ငါးလွ်င္၊ မင္းဖ်ားညီေနာင္၊ သည္နည္းေအာင္၏။ 

ေလးေျမႇာင္ေလးမင္း၊ ေပါင္းလတ္လွ်င္းက၊ တြင္ျခင္းမွန္ထ၊ မည္နာမမူ၊ တရာ့တဘာသာ၊ ျဖစ္တုံပါ၏။

အႆကစ၊ နကရျမင္း၊ ရြာ႐ိုးတြင္း၌၊ စည္ပင္ျပန္႕ပြား၊ အျခားျခားျဖင့္၊ မင္းသားတသီး၊ မင္းသမီးကို၊ တြက္ၿပီးတသိန္း၊ အိမ္ေထာင္ၿငိ္မ္း၍၊ ၿမိဳ႕သိမ္ေဇယ်ာ၊ ကၽြန္းႏွံ႕ပါသည္၊ ထိုခါျပည့္ထမ်ိဳး႐ိုးတည္း။ ။

(၁၃) မ်ိဳး႐ိုးျပည့္လွ်င္း၊ ၿမိဳ႕ခပင္းအား၊ မၾကြင္းစိမ့္ငွာ၊ ေဖာ္ျပမွာအံ့။ 

ဂႏၶလရာဇ္၊ ဂု႐ုရဇ္ေပ၊ ၀ိေဒဟရဇ္၊ တလွစ္ပဥၥာ၊ ကာသိန္ကာႏွင့္၊ ေစတာကတာ၊ သိသာတြင္စြာ၊ အာသာေမရ၊ ကုတၱာကမၼာ၊ သီလာမဇူရ၊ မတၱရဂၤါ၊ ဘာသတာႏွင့္၊ ဘာလာၿမိဳ႕ျဖစ္၊ ကရာဇ္ထိုထို၊ တည္၏ဆိုက၊ ေပါင္းလိုေႏွာလွစ္၊ ဆယ္ခုႏွစ္ဟု၊ ျဖစ္သည္မွန္ျငား၊ သားေတာ္စား၏။

မင္းဖ်ားထိုထက္၊ ေႏွာစိုင္ဆက္မူ၊ တိုးတက္ျပန္႕ပြား၊ ေက်ာ္ထင္ရွားသည္၊ သားေဇာကံျမင္၊ မင္းျမတ္တြင္လွ်င္၊ စည္ပင္ဆကဲ၊ တသဲသဲတည္း၊ ၀ဲ၀ဲလားလား၊ ျပန္႕ႏွ႕ံျပားလွ်က္၊ ေဂါဏဂုဏ္ဘုရား၊ ျဖစ္ထြန္းျငား၍၊ ရွည္လွ်ားစိုင္ဆက္၊ ႏြယ္မပ်က္တည္း၊ ေက်ာ္ခ်က္ဇမၺဳဒိ၊ တကၽြန္းၿခိ၏။

ေလာကိစည္းစိမ္၊ အႀကိမ္ႀကိမ္လွ်င္၊ ရိပ္ၿငိမ္စိုးေဆာင္၊ ရန္မ်ိဳးေအာင္၏။ 

မင္းေခါင္ကံျမင္၊ ဇမၺဴျပင္၌၊ စိုးက်င္ၿမိဳ႕၀ယ္၊ တြက္က်ဳံးသြယ္ေသာ္၊ တြင္က်ယ္ရမၼာ၊ ၀တီသာတည္း။

ပြင့္လာပြက္ဘုန္း၊ ျဖန္႕ႀကံဳးျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္ကိုစစ္ေသာ္၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ၊ ၿဖိဳကာကာျဖင့္၊ သခ်ၤာသေခၤ်၊ ကုေဋသွ်စ္သိန္း၊ မင္းမ်ားၿငိမ္းမွ၊ မုနိသက်၊ ကႆပ၏၊ တည္ထသာသနာ၊ ထြန္းေသာခါ၌၊ ဥတၱရမည္၊ ထိုသည္ျပည္ကို၊ အရွည္၀ံသ၊ စိုးအုပ္ထသည္၊ ေဒ၀သာဂရ၊ လြန္ၿပီးမွတည့္၊ နန္းမဘုံသာ၊ ဆက္ျပန္လာသည္၊ မဟာသာရ၊ သည္ေနာက္မွမူ၊ သာဂရႏွင့္၊ ဥပသာဂရ၊ ျဖစ္ကုန္ၾက၏။ 

ေခၚထမွန္ဘိ၊ ရပ္သီရိမူ၊ အသိတဥၥန၊ ထိုျပည္မ၌၊ ေဒ၀ကၤသ၊ လြန္ၿပီးမွတုံ၊ ပုတၱမွန္စြာ၊ ဆက္ျပန္လာသည္၊ မဟာကသၤ၊ ရႊီနန္းရ၏။ 

ကသၤတြင္ထ၊ သားေတာ္လွႏွင့္၊ ဥပကသၤ၊ ျဖစ္ကုန္ၾကခ်င့္။

ရင္းစသဲခ်ာ၊ ႏွမမွာမူ၊ ဒိီပါေက်ာ္ဟိုး၊ သိႏွမ့္ႀကိဳး၍၊ ႏြယ္မ်ိဳးမည္ရ၊ ေဒ၀ကမၻာ၊ ေခၚတြင္ပါသည္၊ ကလွ်ာေယာင္းလွမိျမတ္တည္း။ ။

(၁၄) မိျမတ္ေယာင္းလွ၊ နန္းသိဂၤ၀ယ္၊ မ်ားလွရံကာ၊ စံေသာခါ၌၊ ပုတၱရမဓူရ၊ ရႊီျပည္မကို၊ သာဂရမင္း၊ စိုးအုပ္လွ်င္း၏၊ ညီရင္းဥပၸ၊ သာဂရလည္း၊ ေၾကာက္လွေသာ္အား၊ ၿပီးထြက္လားေသာ္၊ ရပ္ျခားဘုမၼိ၊ သာယာဘိသား၊ အသိတိဥၥန၊ ထိုျပည္မကို၊ စိုးထႏွိပ္ႏွင္း၊ ကသၤမင္း၏၊ ထံရင္းေတာ္ပါး၊ ၀င္လီျငား၏။ ခစားခိုကိုး၊ ႏြံ႐ိုက်ိဳးကာ၊ ႏြမ္းညိႇဳးပူဆာ၊ ဟိေသာခါ၌၊ ၾကမၼာေဆာ္ပန္၊ ေရာက္လတ္ျပန္က၊ ေက်ာ္၀ွန္သတင္း၊ တန္းခိုးျပင္းသည့္၊ ထိုမင္းႏွမ၊ ေဒ၀ဂမၻာ၊ မည္သာေခၚညီ၊ မေဟသီႏွင့္၊ ၾကံဳလီထိုတြင္၊ အိမ္ေထာင္က်င္ေသာ္၊ အလွ်င္ဦးစ၊ ပထမမူ၊ ဘုမၼရေဒ၀ီ၊ ဆင္းရႊီစံသီး၊ ခ်စ္းသမီးကို၊ အၿပီးထိုခါ၊ ဖြားျမင္ပါ၏။ 

သို႕ပါသို႕ျငား၊ သမီးအားလွ်င္၊ ဖြားၿပီးတံုေျမာက္၊ ကံမေထာက္ဘဲ၊ သီေပ်ာက္လားေသာ္၊ သားေတာ္မ်က္႐ႈ၊ ဘုန္းေပါင္းစုသား၊ ၀ါသုေဒ၀၊ ဖြားတံုထ၏။

ဗလေဒ၀၊ သူရိယေဒ၀၊ စႏၵာေဒ၀၊ ဆက္ၾကစိုင္ဘိ၊ အဂၢိေဒ၀၊ အဇၨဳနႏွင့္၊ ဂ႐ုဏေပ၊ ေရာဟေနယ်၊ ဃဋပ႑ိတ၊ အဂၤုရဟု၊ နာမတြင္ျငား၊ တက်ိတ္သားကို၊ မျခားထိုတြင္၊ ဖြားျမင္ၿပီးမွ၊ မာဂဓျဖင့္၊ ဒသဘာတိက၊ ေခၚကုမ္ၾက၏။ 

ေတဇထြန္းေျပာင္၊ လက္႐ုံးေထာင္သား၊ ညီေနာင္တက်ိတ္၊ ဇမၺဴဒိတ္မွာ၊ ဟိုးဟိုးျငာ၍၊ ေနာင္မွာဖြားထ၊ သမီးလွဟု၊ အဥၥနေဒ၀ီ၊ ဆင္းသိင္ဂီကို၊ ထိမ္းခ်ီစုျပံဳ၊ ေသာေသာအုံသည္၊ ရႊီဘုံနန္းသူခ၀ပ္တည္း။ ။

(၁၅) ခ၀ပ္နန္းသူ၊ ေသာေသာဆူၿပီး၊ ရႊီတူတမ်၊ ေရာင္ထြန္းပသည္၊ အဥၥနေဒ၀ီ၊ ဆင္းသိင္ဂီကို၊ ခ်ီခ်ႃမြက္ေခၚ၊ ရံေဘာ္ေျခာက္က်ိတ္၊ ၀န္းရံပိတ္လွ်က္၊ က်ဴးဆိတ္မညံ၊ တၾကံၾကံလွ်င္၊ အသံၿပိဳင္ျပဳ၊ နန္းရတုႏွင့္၊ ေပ်ာ္မႈအျမဲ၊ ဧယင္လႊဲ၏။ 

သဲသဲ႐ုံးစု၊ ျခံရံျပဳလွ်က္၊ ၀ါသုေဒ၀၊ အဂၤုရကို၊ ဗလစြမ္းေရာက္၊ အားႀကီးေျမာက္က၊ ၿပိဳင္ေထာက္မျမင္၊ မိုးရပ္ခြင္ကို၊ စိုးက်င္တံုျငား၊ နတ္သိၾကားလည္း၊ ဘုန္းအားလက္နက္၊ ပို႕၍ဆက္၏။ 

ယူလွ်က္ေဆာင္ႏွင္း၊ ပီးအပ္လွ်င္းေသာ္၊ ရန္ခင္းဟိရာ၊ ရေအာင္ရွာ၍၊ မၾကာကုန္ေအာင္၊ သတ္ၿပီးေႏွာင္မွ၊ ျပည္ေဘာင္အတြင္း၊ အမင္းမင္းကို၊ ႏွိပ္ႏွင္းပိုင္မူ၊ အခြန္ယူ၍၊ ဇမၺဴေသာင္းပတ္၊ လားလာလတ္ေသာ္၊ တြင္မွတ္သညာ၊ ဟိုးဟိုးျငာသည္၊ ဒြါရာ၀တီ၊ ေလးအင္ညီသား၊ သိင္ဂီေရာင္လွ်ံ၊ ၿမိဳ႕ရွင္ပ်ံကို၊ လုပ္ၾကံႀကိဳးစား၊ တိုက္လတ္ျငားသည္၊ သွ်စ္ပါးဒိသာရံပတ္တည္း။ ။

(၁၆) ရံပတ္ဒိသာ၊ သွ်စ္မ်က္ႏွာ၌၊ တပ္တာတည္ထ၊ နီကုမ္ၾကၿပီး၊ မ်ားလွဗိုလ္ပါ၊ တိုက္ၾကရာ၀ယ္၊ ျပည္သာစိုးထ၊ ဘီလူးမလည္း၊ ခနမၾကာ၊ မွန္ေရာင္၀ါျဖင့္္၊ ေကာင္းခင္လမ္းသိို႕၊ ပ်ံသန္းလားလွ်င္၊ လြန္ဘိက်င္မွ၊ ထက္ခြင္ပ်ံ၀ဲ၊ ပန္းဆိုင္ဆြဲသို႕၊ မလြဲတူစြာ၊ နီလီပါေသာ္၊ ထိုခါၿပိဳင္ဆိုင္၊ တုမႏိုင္ဘဲ၊ ၀ိုင္း႐ိုင္႐ုံးလွည့္၊ ဆုတ္ခြာခယ့္မွ၊ ၿမိဳ႕၏ရွိဘက္၊ နတ္မ်က္စိေျမာ္၊ စ်ာန္ယာဥ္ေပ်ာ္သား၊ မည္ေတာ္နာမ၊ ေခၚေ၀ၚၾကသည္၊ ဂ႑ဒီပါယန၊ ျမတ္ဓမၼႏွင့္၊ သီလသည္းခံ၊ ရေသ့ပ်ံကို၊ ဘုန္းလွ်ံေတဇ၊ တန္ခိုးပသည္၊ ဒသဘာတက၊ ညီေနာင္လွ႐ို႕၊ ညြန္႕ခေၾကာင္းရီး၊ ေဖာ္ၿပီးမီးက၊ ပ်ံ႕မႊီးသီလ၊ ျပည့္စုံလွသည္၊ ဂ႑ဒီပါယန၊ ရေသ့ကလည္း၊ မုသာ၀ါဒါ၊ ေ၀ရာမဏိ၊ ေယွာင္ၾကည္ဘိ၍၊ မသိသူအား၊ သိေအာင္ၾကားအံ့၊ မွတ္သားစီလို႕၊ ဟုတ္တိုင္းဆို၏။

ရြယ္ပ်ိဳက်ိဳင္းထြား၊ မင္းသားမ်ား႐ို႕၊ ႀကိဳးစားေစာင့္ထ၊ ဘီလူးမကို၊ ခ်ိဳျမရသာ၊ ပ်ားသကာႏွင့္၊ ၾသဇာခ်ိဳအီး၊ ေကၽြးမီြးျပဳစု၊ ဦးခ်ေကာ္ေရာ္၊ ေတာင္းပန္ေသာ္က၊ စည္ထသာမို႕၊ ေက်ာ္သည့္ၿမိဳ႕ကို၊ ႏွစ္လိုရႊင္ပ၊ ေဖာ္၍ျပလိမ့္၊ မ်ားလွလူသွ်င္၊ ျမင္လီက်င္မူ၊ ခုပင္အၿပီး၊ ထိုၿမိဳ႕ႀကီးကို၊ ျခားဆီးလွီးျဖတ္၊ သံမိႈခတ္၍၊ မခၽြတ္ကူးလွ်က္၊ ၿမိဳ႕ေပါင္ဖ်က္မွ၊ ၿမိဳ႕ခ်က္အျမဲ၊ သံႏွင့္တြဲေသာ္၊ ပ်ံ၀ဲျပဳက်င္၊ ထက္ေကာင္းခင္သို႕၊ ခုံပင္ႄကြ၍၊ မပ်ံ၀ဲတည္း။ က်န္းျမဲခိုင္ထ၊ ၿမိဳ႕ကိုရအံ့၊ ထြန္းပတန္းခိုး၊ လူထိပ္မိုးသား၊ ဟိုးဟိုးေက်ာ္ၾကား၊ ထိုမင္းအားလွ်င္၊ မထားလွ်င္စီ၊ ေျပာပါလီဟု၊ မိန္႕ခ်ီသံျမ၊ ဆိုျမြက္ဟသည္၊ ေစာင့္ထသစၥာမခၽြတ္တည္း။ ။

(၁၇) မခၽြတ္သစၥာ၊ ေစာင့္နီပါက၊ ဂ႑ဒီပါယန၊ တာပတလွ်င္၊ မိန္႕ဟစကား၊ အေၾကာင္းမ်ားကို၊ မထားထိုခါ၊ ေလွ်ာက္လီပါေသာ္၊ နာနာ႐ူပ၊ ဘီလူးမအား၊ ခ်ိဳလွရသာ၊ ပ်ားသကာကို၊ အစာသိုထဲ၊ ၀စြာေကၽြးက၊ ျပည္ေရးေစာင့္ရ၊ ဘီလူးမလည္း၊ ေလာဘဆိုးလွ်င္၊ စားလီက်င္ေသာ္၊ မ်ားဖ်င္ဗိုလ္ပါ၊ လူတကာ႐ို႕၊ ဒြါရာ၀တီ၊ ၿမိဳ႕သိင္ဂီကို၊ အသိမ်ားေျမာင္၊ အားႀကိဳးေထာင္၍။

အေတာင္လိုင္ပင္း၊ တၿပိဳင္ခ်င္းျဖင့္၊ ေပါင္ရင္းကိုျဖတ္၊ တူးၿဖိဳလတ္ေသာ္၊ ၿမိဳ႕ျမတ္နယ္ကြက္၊ အလယ္ခ်က္ကို၊ ႐ိုက္ႏွက္ဆတ္ဆတ္၊ သံမိႈခတ္မွ၊ မခၽြတ္မလြဲ၊ သံျဖင့္တြဲလွ်က္၊ အျမဲေစာင့္မွတ္၊ ရံ၀န္းပတ္၍၊ ထားလတ္ေသာခါ၊ ၿမိဳ႕ဒြါရာလည္း၊ အာကာတိမ္ယံ၊ မပ်ံႏိုင္ဘဲ၊ နီတိုင္းျမဲ၏။ 

မလြဲမွန္ထ၊ ၿမိဳ႕ကိုရလွ်င္၊ နာမသညာ၊ သံတြယ္ရာကို၊ သိသာမည္ထင္၊ သံတြဲတြင္၏။

ဘုရင္မင္းဖ်ား၊ ဘုန္းေတာ္အားလွ်င္၊ သိၾကားရီနတ္၊ ေဒ၀ါျမတ္႐ို႕၊ ႐ိုက္ခတ္ထားက်င္၊ သံၿမိဳ႕ရွင္ကို၊ ၿမီျပင္ကိုခြဲ၊ ေတာင္ကမ္းကြဲမွ်၊ မိုးထဲတိမ္ဖ်ား၊ လႊင့္လိုက္ျငားမူ၊ သံသားလႊင့္သံ၊ ေတာ္လဲဟန္သို႕၊ တဖန္ပ်ံလိုက္၊ ေဂၚတူျမစ္တြင္၊ စင္စစ္ေရာက္မွ၊ သံႀကိဳးက်မူ၊ ျမစ္၀က်ိဳက္ဆူ၊ ရီလံုးပူ၏။

ရီသူအမ်ား၊ နီရာယွား၏၊ လိပ္ငါးငမန္း၊ ရီလံုးႃပြန္းမွ်၊ ၿပီးသန္းကူးရ၊ ျဖစ္ၿပီးမွလွ်င္၊ သိၾကထိုခါ၊ ႀကီးအာဏာႏွင့္၊ ရာဇာဒသ၊ ဘာတက႐ို႕၊ မုခ်တန္းတိုက္၊ မင္းျပဳရစ္သည္၊ ရန္စစ္ခပ္သိမ္း႐ိုညြတ္တည္း။ ။

(၁၈) ႐ိုညြတ္ခပ္သိမ္း၊ ရန္စစ္ၿငိမ္း၍၊ မုဒိမ္းဓျမ၊ ခိုးသူစသည္၊ လန္႕ထေၾကာက္က်င္၊ ရန္မ်ိဳးစင္မွ၊ ေသာင္းခြင္ေက်ာ္ျငား၊ ထိုမင္းမ်ား႐ို႕၊ ေပ်ာ္ပါးျမဴးစံ၊ ၿမိဳ႕ရွင္ပ်ံ၌၊ ႃခြီရံမ်ားဖ်င္၊ မ်ားလူသွ်င္ႏွင့္၊ နီက်င္ေပါင္း႐ုံး၊ ဇမၺဴလုံးကို၊ သိမ္းက်ံဴးဆယ္စု၊ အဖို႕ျပဳ၏။

တခုမၾကြင္း၊ တုတ္ခြန္သြင္းလွ်က္၊ စံျခင္းမ်ားစြာ၊ ထိုအခါ၌၊ မည္သာေခၚထ၊ ကုဏလဟု၊ အိုင္မ၌၀ယ္၊ ေၾကာက္မက္ဖြယ္သား၊ ႀကီးက်ယ္သာလွ၊ ကကၠဋကို၊ ပြပြသမၻာ၊ ဖူးငုံပါ၍၊ ပြင့္သာဘုန္းဟိ၊ ဆင္ဟတၱိလွ်င္၊ နင္းဘိအင္ကိုး၊ ရြတ္ရြတ္ခ်ိဳးက၊ စည္က်ိဳးဘိႏၶ၊ ျမစ္သို႕က်ေသာ္၊ လက္မအစုံ၊ ေမ်ာလီတုံက၊ ႀကိဳက္ၾကံဳထိုခါ၊ အသူရာ႐ို႕၊ မဟာသမုဒ္၊ လိႈင္းခတ္ပုတ္၍၊ နစ္ျမဳတ္ရီေၾကာင္း၊ ၀င္လီေလွ်ာင္းေသာ္၊ တေခ်ာင္းအကယ္၊ ဆည္ရေပ၏။

ျမဲေထြသာလွ၊ ၀ွမ္္ေပါျပသား၊ စည္မစည္ႀကီး၊ စည္ေဘရီးဟု၊ ျပဳၿပီးတုံမွ၊ ၀ါသ၀ႏွင့္၊ တြိၾကရန္မႊီ၊ နတ္စစ္ၿမီ၌၊ ယံႈးလီရကား၊ စြန္႕ပစ္ျငားေသာ္၊ သိၾကားတမူ၊ ရလီယူ၏။

ထိမ့္ဆူေက်ာ္ၾက၊ အမၼလဟု၊ တြင္ထအမည္၊ သိနားလည္ေလာ့။ ထိုစည္အမ်ိဳး၊ အတူက်ိဳး၍၊ ရီ႐ိုးဖလာ၊ မ်ိဳးၾကရာတြင္၊ ဂဂၤါျမစ္ေၾကာင္း၊ ပါလီေလွ်ာင္း၏။ 

တေခ်ာင္းတမူ၊ ကၽြန္းဇမၺဴ၀ယ္၊ ရိပ္ျဖဴေဆာင္းေဆာင္း၊ တက်ိတ္ေပါင္းသား၊ မင္းေကာင္းဒသ၊ ဘာတက႐ို႕၊ ဒြါရာ၀တီ၊ ၿမိဳ႕ေတာင္ဆီ၀ယ္၊ နဒီျမစ္ယိုင္၊ ကျမဴးစိုင္၌၊ ၀ွဲ႐ိုင္ခ်မ္းျမစ္၊ ဆည္ဘိလိုက္ကာ၊ ထိမ့္ရစ္ျမည္လွ်က္၊ ေျမာက္စည္ၾကက္၍၊ မပ်က္တီးကာ၊ သံ၀ွမ့္ျဖာသည္၊ ဒီပါဇမၺဴလြန္ပတ္တည္း။ ။

(၁၉) လြန္ပတ္ဇမၺဴ၊ ထိမ့္ရစ္ဆူ၍၊ ခြန္ယူသိမ္းက်ံဳး၊ လက္႐ုံးရႊင္ပ၊ ေပ်ာ္ပါးၾကေသာ္၊ ကာလလႊဲေဖာက္၊ ကိန္းခန္းေရာက္မွ၊ မႊီေႏွာက္ေခ်ာက္ခ်ား၊ ဟိတုံျငား၍၊ တိုင္းကားျပည္ရြာ၊ ပ်က္ကိန္းသာလွ်င္၊ ျဖစ္ခါနီးလတ္၊ ကပ္ဥပါဒ္ေၾကာင့္၊ ယြင္းခၽြတ္မူခါ၊ အဓမၼာကို၊ က်င့္ပါတျခား၊ မင္းသားမ်ား႐ို႕၊ တရားသိမွတ္၊ ရေသ့ျမတ္ကို၊ ယြင္းခၽြတ္စိတ္တြင္၊ ျပစ္မွားက်င္၍၊ အၾကင္ေယာက္က်ား၊ သူတပါးကို၊ ဟိျငားကိုယ္၀န္၊ ပဋိသန္လွ်င္၊ အဟန္ျပဳေထြ၊ ေဆာင္ယူေလၿပီး၊ သေႏၶတည္ျငား၊ ထိုေယာက္်ားမူ၊ လမ်ားအကယ္၊ မည္သည္နိတြင္၊ ဖြားျမင္မည္နည္း။ 

မီးလွည့္ထိုခါ၊ ပညာျမင္ေျမာ္၊ ရေသ့ေက်ာ္လည္း၊ လူ၀ယ္ဒသ၊ ဘာတက႐ို႕၊ ကာလမရွည္၊ ပ်က္လတ္မည္ကို၊ အေျခသိထင္၊ ထို႕ႏွယ္ျမင္၍၊ ဆင္ျခင္ညာဏ္ျဖာ၊ ၾကည့္႐ႈရာေသာ္၊ ကိုယ့္မွာတုံလည္း၊ ႀကိဳက္ၾကံဳျပန္ရာ၊ ဤေႏွသာဟု၊ မွန္စြာတပ္တပ္၊ စိတ္၀ယ္မွတ္၍၊ မခၽြတ္မမွား၊ ဤေယာက္်ားလွ်င္၊ ဆန္႕ထားရြီတြက္၊ ခုႏွစ္ရက္၌၊ တခ်က္မမွား၊ ရွားတုံးဖြားအံ့။

ထိုရွားပ်က္က၊ သာဂရဟု၊ ရာဇမင္းႏြယ္၊ ဇမၺဴလယ္၌၊ အကယ္က်င္းက်င္း၊ ပ်က္လတ္လွ်င္းအံ့။ သံညႇင္းႃမြက္ဟ၊ ဆိုေပကလွ်င္၊ ခနမၾကာ၊ လူမ်ားစြာ႐ို႕၊ ထိုခါလက္ေထာက္၊ ဒုတ္အုတ္ေက်ာက္ျဖင့္၊ တေယာက္တခ်က္၊ ႐ိုက္ခတ္ႏွက္ေသာ္၊ ညက္ညက္ႀကီႀကီ၊ ရေသ့သီ၏။ 

တလီမင္းေပါင္း၊ ၾကားလတ္ေလွ်ာင္းေသာ္၊ လွ်င္ေၾကာင္းထိုခါ၊ သင္းၿဂိဳလ္လာၿပီး၊ မွာေရစကား၊ မီးလတ္ျငားမူ၊ မမွားထိုထို၊ ရေသ့ဆိုဟန္၊ ေလွ်ာက္ၾကားပန္က၊ လွ်င္ျမန္ဖမ္းျငား၊ ထိုေယာက္်ားကို၊ မထားမလႊတ္၊ ၿခီခ်င္းခတ္၍၊ ရံပတ္၀န္းလ်ား၊ လူအမ်ားႏွင့္၊ ထံပါးျမဲေပ၊ ေစာင့္ေယွာက္ေစသည္၊ ၾကည္ေထြညီေနာင္မင္းျမတ္တည္း။ ။

(၂၀) မင္းျမတ္ညီေနာင္၊ ႀကိဳးစားေဆာင္၍။

မ်ားေျမာင္ျခံရံ၊ ေစာင့္ေယွာက္ျပန္ေသာ္၊ အမွန္ကြက္ကြက္၊ ခုႏွစ္ရက္သည္၊ ရြီတြက္ၾကံဳခါ၊ ဤလူ႕ရြာ၌၊ တခါရံထူး၊ မၾကားဖူးတည္္း၊ အထူးဆန္းျပား၊ လူေယာက္်ားလွ်င္၊ ေခၚျငားမရ၊ လူမိမၼသို႕၊ ျဖစ္ထလီျငား၊ ရွားတုံးဖြား၏။ 

လူမ်ားတကာ၊ ေၾကာက္လန္႕ပါ၍၊ လွ်င္စြာပစ္ခါ၊ လိႈင္းသာလြတ္ေခ်ာက္၊ ကမ္းသို႕ေရာက္၍၊ မေထာက္တင္ရစ္၊ ရွားပင္ျဖစ္၏။

အႏွစ္မ်ားစြာ၊ ျမင့္ရွည္ၾကာ၍၊ ရာဇာဒသ၊ ဘာတက႐ို႕၊ ၿငိမ္းမွ်သံသာ၊ ပဥၥဂၤါႏွင့္၊ မဟာသမဇၨံ၊ သဘင္ခံကာ၊ တင့္စံသာလွ၊ တေပါင္းလ၀ယ္၊ ရႊင္ပေပ်ာ္ပါး၊ ရီကစားေသာ္၊ တက္ျငားထိုခါ၊ ျဖားေရာက္ရာ၌၊ သီစာေသာက္ထ၊ မိေပ်ာ္ၾကလွ်က္၊ ယစ္၀ကိုင္ငင္၊ လုံးထြီးက်င္၏။

ျမဴးရႊင္ႀကီစား၊ စိုက္ရန္ပြားေသာ္၊ ယူျငားထစ္ထစ္၊ မွ်ားႏွင့္ပစ္က၊ စင္စစ္ဧကန္၊ မွ်ားလင္းကန္လွ်င္၊ အမွန္ထိုတြင္၊ ျဖစ္လတ္က်င္၏။ 

နာၾကင္မိထ၊ မာန္မာနျဖင့္၊ ရန္စျခဳတ္ေျခ၊ ေဒါသသြယ္လွ်က္၊ မတြယ္မညႇာ၊ ထိုးခြတ္ပါေသာ္၊ မ်ားစြာမိုက္လူ၊ က်က္က်က္ဆူ၍၊ ကြပ္မူမႏိုင္၊ တိမ္းယိမ္းယိုင္၏။

တၿပိဳင္နက္ပင္၊ ျပဳလတ္က်င္က၊ ယူငင္မသာ၊ သူ႕ထက္ငါလွ်င္၊ ေရရာမရ၊ ထိုးသတ္ၾကေသာ္၊ မင္းကမလြတ္၊ ေဒ၀ီထြတ္ႏွင့္၊ မူးမတ္အႏြယ္၊ မ်ိဳးကိုးသြယ္႐ို႕၊ ထို၀ယ္က်င္းက်င္း၊ သီတုံလွ်င္းသည္၊ ျပည္တြင္းျပည္မမလြတ္တည္း။ ။

(၂၁) မလြတ္ျပည္မ၊ ျပည္တြင္းစသား၊ မ်ားလွ႐ုံးစု၊ ထိုးခြတ္ျပဳေသာ္၊ ၀ါသုေဒ၀၊ ေစာမင္းကလည္း၊ ဗလေဒ၀၊ ညီမင္းလွႏွင့္၊ အဥၥနေဒ၀ီ၊ သိင္ဂီရႊီေဘာ္၊ ႏွမေတာ္ကို၊ ေခၚေတာ္မူၿပီး၊ ပေရာဟိလည္း၊ ပါဘိကိုယ္ၾကပ္၊ လက္ခ်င္းစပ္၍၊ ေျမာက္ရပ္တူ႐ူ၊ လားေတာ္မူ၏။

ႏွမ့္ဆူေက်ာ္ၾကား၊ မင္းႏွစ္ပါး႐ို႕၊ ရွည္လွ်ားရွိခါ၊ သံသရာက၊ ၾကမၼာစိုင္ဆိုက္၊ ၀ိပါက္လိုက္၍၊ ရန္ခိုက္ႏွင့္တြိ၊ ခႏၶာရႊိ႕လွ်က္၊ စုတိဘ၀င္၊ ခ်ဳပ္လီက်င္မူ၊ ဆင္းအင္ျပည့္လွ၊ အဥၥနႏွင့္၊ ျဗဟၼဏတြင္ဘိ၊ ပေရာဟိ႐ို႕၊ ေပါင္းမိမသြယ္၊ လားၾကေပေသာ္၊ ေက်ာ္၀ယ္ႏွမ့္သိ၊ ေ၀သာလိဟု၊ ေခၚဘိတင္ေျမာက္၊ ျပည္သို႕ေရာက္၏။ 

ဘုန္းေတာက္သနင္း၊ ထိုျပည္မင္းလည္း၊ ျဖစ္ျခင္းေရာဂါ၊ ေ၀ဒနာေၾကာင့္၊ မၾကာလွ်င္လွ်ား၊ စုတိျငားေသာ္၊ သားႏွင့္ၿမီးျမစ္၊ မက်န္ရစ္၍၊ ျပည္၌မ်ားစြာ၊ မူးမတ္ရာ႐ို႕၊ ညီညာႀကိဳးစား၊ ျပဳေသာအားျဖင့္၊ ပုဏၰားသာလွ၊ ျဗဟၼဏႏွင့္၊ အဥၥနေဒ၀ီ၊ ဆင္းလွရႊီကို၊ သိင္ဂီဥကင္၊ ထီးနန္းတင္၏။ 

သာရႊင္၀မ္းေျမာက္၊ ဘိသိက္ေျမႇာက္၍၊ ၿငိမ္းေလွာက္သာယာ၊ စံၿပီးခါမွ၊ ပုတၱာသားလွ၊ ျဗဟၼသုႏၵရာ၊ ေစာသတၱာသည္၊ ေ၀သာလီက၊ ေျပာင္းၿပီးမွလွ်င္၊ မ်ားဖ်င္အေလး၊ ဗိုလ္စည္းေ၀းႏွင့္၊ ငေခြးသင္းေတာင္၊ ၿမိဳ႕တည္ေထာင္၏။

ထို႕ေနာင္စိုးေထြ၊ ေျခာက္ႏွစ္ေပတည္း။ ရွည္ရွည္လ်ားလ်ား၊ ၿမိဳ႕စိုင္မ်ားႏွင့္၊ ပုဏၰားမ်ိဳးႏြယ္၊ မိုးထက္ၾကယ္သို႕၊ ဆက္သြယ္မ်ားစြာ၊ စိုးျငားပါေသာ္၊ ရီသာစိမ္းျမ၊ ဂစၦပ၏၊ ဒကၡိဏဂါမာ၊ ကမ္းပါးသာ၌၊ န၀ါန၀၊ နာမဘြဲ႕မည္၊ ကိုးဆယ္ကိုးၿမိဳ႕၊ မခ်ိဳ႕အဂၤါ၊ ကိန္းသခ်ၤာမူ၊ ႏွစ္ရာျပည့္လုတ္၊ ႏွစ္ပါးယုဂ္၏။

အဟုတ္မင္းေပါင္း၊ စိုးအုပ္ေလွ်ာင္း၍၊ ျပန္ေျပာင္းတည္ထ၊ ျပဳကုမ္ၾကလွ်က္၊ နာမသမိုက္၊ ထီးနန္းစိုက္သည္၊ မွတ္ပိုက္တံဆိပ္ခတ္လတ္တည္း။ ။

(၂၂) ခတ္လတ္တံဆိပ္၊ ရန္မ်ိဳးႏွိပ္၍၊ ဘုန္းရိပ္ထြန္းပ၊ ရာဇည႐ို႕၊ ဂစၦပနဒီ၊ ျမစ္ဆီလက္ယာ၊ ရွိျပဳဗၺာက၊ တည္လာအစ၊ ပထမမူ၊ ဒြါရ၀တီ၊ ဌာနီသမိုက္၊ ထီးနန္းစိုက္မွ၊ ပဏၰ၀တီ၊ သဗၺလီတည္း။

မင္းသမီးျပင္၊ မင္းသားျပင္ႏွင့္၊ သက္တင္၀န္းခ်ဳံး၊ ဆင္ကုန္းတေၾကာင္း၊ ေပါင္းေလာင္းပင္တိုင္၊ တိုင္ခ်ိဳင္မည္ေဆာင္၊ ကာ၀န္းေတာင္ၿပိဳင္၊ စိမ္းညႇင္းအိုင္ျပင္၊ ရထိန္တြင္ေလွ်ာင္း၊ ကၽြန္းေပါင္းေလာင္းက၊ အင္းေခ်ာင္းတည္ေထာင္၊ နႏြင္းေတာင္လွ်င္၊ ေသာက္႐ႈးျပင္ေခါင္၊ စည္ေဘာင္ေတာင္ရဲ၊ ပုလဲေတာင္လွ်င္၊ ဂဂၤါျပင္ဟူ၊ ေတာင္ျဖဴေတာင္ပင္၊ ထီး၀န္းတင္ေပ၊ မုစၥေရဟု၊ ေ၀လုပဗၺတ၊ နာမေခၚထူး၊ ထင္း႐ူးေတာင္ခန္း၊ ငန္းေတာင္၀န္းႏွင့္၊ ရီခ်မ္းအိုင္ေကာင္း၊ ရႊီပန္းေတာင္းသာ၊ ပဥၥာမည္ေလွ်ာင္း၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းဟုတ္၊ သီရိဂုတ္က၊ ဓည၀တီ၊ သိင္ဂီမ်ိဳးျမင့္၊ ကံသုံးဆင့္ႏွင့္၊ အဇၨရ၀တီ၊ သီရိမာ၀တီ၊ ေခၚညီတြင္ဆို၊ ရာဇၿဂိဳဟ္က၊ ရဏၰ၀တီ၊ ေ၀သာလီမွ၊ တလီမုကၡ်၊ ကုမၻ၀တီ၊ တခ်ီီတြင္ထ၊ ဘရ၀ဏ၊ သု၀ဏၰဂီရိ၊ ဆိုဘိမယြင္း၊ လီညႇင္းေတာင္က၊ စႏၵနႏွင့္၊ ပါသိ၀ဆိုင္း၊ သ၀င္ကိုင္းက၊ ၿပိဳင္းတိုင္မည္ႏွင္း၊ ငေခြးသင္းေတာင္၊ ငါးရီေတာင္မွန္၊ ငဆဒၵါန္ေပ၊ က်က္သေရေတာင္လွ်င္၊ စည္သဘင္ေတာင္ေကာင္း၊ ငရံေခ်ာင္းထက္၊ စမၸ၀က္ေတာင္၊ ေမာင္ပုံေတာင္ကိုင္း၊ ၿပိဳင္းတိုင္ေတာင္ျဖဴ၊ ကိန္းသာဟူျပန္၊ သလြန္ေတာင္ေကာင္း၊ ပိႏၷဲေခ်ာင္းဟူ၊ ဆင္ျဖဴကၽြန္းသာ၊ တခါအမွန္၊ ကာတန္ေတာင္ဆက္၊ ပုသင္တက္ပါ၊ ေသလာတြင္ဘိ၊ ရင္ကတိသာ၊ သမၼာ၀တီ၊ စုံညီသာမို႕၊ ပရိန္ၿမိဳ႕ေထာင္၊ မာန္ေအာင္တျဖာ၊ ကၽြန္းနံသာႏွင့္၊ ပန္းနံသာက၊ ကကၡရပဗၺတ၊ နာမဂဏန္းေတာင္၊ ထိို႕ေနာင္တသုံး၊ လွံ႐ုံးသဖြယ္၊ ေတာင္သံုးဆယ္မွန္၊ သရဘန္ဆိုင္၊ နဂါးအိုင္ႏွင့္၊ တပင္တိုင္ဟူ၊ ေတာင္ျဖဴေတာင္သာ၊ နီလာေတာင္မ်ိဳး၊ လြန္႐ိုးေတာင္ဟုတ္၊ ဂုတ္ၿမိဳ႕ေခၚထို၊ လင္းဟုဆိုထ၊ ကမၺလ၀က္၊ သရက္ေတာင္ၿပီး၊ မနီးမယြင္း၊ စစ္တလင္းထား၊ ေက်ာက္ေလွကားဟူ၊ မွန္ကူတခ်ိဳ႕၊ လင္းၿမိဳ႕မွန္ထ၊ ေျမၿမိဳ႕သခ်ည္း၊ ေနရဥၥရာ၊ ကုသ၀ဒီ၊ ေခၚညီသာယာ၊ စမၸာ၀တီ၊ စံုညီသာစြာ၊ လက္ယာဘက္မွာ၊ ဆက္ကာစိုင္၍၊ ရြီတြက္ခယ့္ေသာ္၊ ကိုးဆယ့္ကိုးၿမိဳ႕၊ အစို႕စို႕ကို၊ မင္း႐ို႕ထီးနန္းတည္လတ္တည္း။ ။

(၂၃) တည္လတ္ထီးနန္း၊ တစိုင္ထြန္း၍၊ ဆိပ္ကမ္းသာလွ၊ ဂစၦပ၏၊ ပေစၦမေဒသာ၊ ေနာက္မ်က္ႏွာ၌၊ တည္လာအစ၊ ပထမမူ၊ က်ီးမသေရ၊ ေခၚေပထင္ရွား၊ ကုလားပန္းဇင္း၊ မယြင္းျပဳပၸာ၊ ဂႏၶာမစၦိမ၊ ပဘဂၤလွ်င္၊ ဂဇင္ကလ၊ သႏၲလရာဇ္၊ ျဖစ္သည္တျဖာ၊ ေစကာကရာဇ္၊ ေသတာရာဇ္မွ၊ ပပၸတရာဇ္၊ စုလရာဇ္သာ၊ ကာလကရာဇ္၊ တလွစ္မွန္စြာ၊ ပဋိကာလ၊ တည္ထနဒီ၊ အညီမွတ္ၾက၊ ပဥၥကာမ၀တီ၊ တလီထိုမွ၊ တဥၥရဥၥရာ၊ တခါဆိုဟူ၊ အစၥႏၲဳဘ၊ သု၀ဏၰဂီရိ၊ မည္ဟိေခၚျပဳ၊ ေ၀ဠဳရတ၊ နာမတြင္ဘိ၊ ပဋိကရာနာဂရ၊ ေလာရမၼႏွင့္၊ ပဌမနဂိုရ္၊ ထိုထိုသာယာ၊ ရမၼာပူရ၊ ေလာကၠရက၊ သမၼာပူရ၊ ေလာကၡရတ၊ စကၠ၀ဏၰ၊ သမၼာ၀ါရာ၊ ေ၀သာပန္းေတာင္း၊ တေၾကာင္းထိုမွ၊ တကၠရမွန္၊ ငတန္သူရဲ၊ မလြဲတဆစ္၊ မလႅရာဇ္က၊ ယကၡဂႏၶ၊ သမၼဂီရိ၊ ေခၚဘိမွန္စြာ၊ ဂႏၶဂီရိ၊ စတုရိႏွင့္၊ ပုလိႏၷရာဇ္၊ စိုင္ဆိုက္မွတ္ၾက၊ အ၀ိႏၵတ၊ ေကကကရာဇ္၊ ျဖစ္သည္မယြင္း၊ ဆားတလင္းၾကဳန္း၊ ခေမာင္းတုန္းဆိုင္၊ သရက္အိုင္ေဆာင္၊ ငေၾကးေတာင္လွ်င္၊ ဘုန္းျပင္ေခၚေဆာင္၊ သပိတ္ေတာင္ႏွင့္၊ ယင္ေပါင္ေတာင္မင္း၊ အင္ၾကင္းေတာင္မြန္၊ ရႊီစႀကၤန္ေပ၊ ဆင္ေသတဖန္၊ ဆဒၵန္အိုင္မွန္း၊ သ၀င္ကၽြန္းႏွင့္၊ စစ္တန္းတင္ဘက္၊ သမက္ေခၚထ၊ ေယာကၡမတည္း။

ဆံထုံးေဖြးဟူ၊ သလူေတာင္စပ္၊ တပ္ၿမိဳ႕မည္မွန္း၊ ေတာင္ကၽြန္းေခၚေဆာင္၊ က်က္ေတာေတာင္မွ၊ ကာသုရတုံ၊ ေထာက္ဆံုမလြဲ၊ တဲလမုေခ်ာင္း၊ တေၾကာင္းသည္ေနာက္၊ ပီတေကာက္မွန္း၊ ပီကၽြန္းသမႏၵရာဇ္၊ စစ္စစ္မွန္ေသာ၊ ပတေကာလွ်င္၊ တင္တိုင္းသင္ေတာင္၊ ျခေသၤ့ေတာင္ႏွင့္၊ ျမင္းသီေတာင္ျဖစ္၊ ဘႏၲရာဇ္ဆိုင္၊ ကင္းမိအိုင္ဆံု၊ မထံုေခၚၿမိဳ႕၊ ရဲ႐ို႕ပင္တိုင္၊ က်န္းခိုင္ေမာက္ေမာက္၊ သီမေသာက္ဆို၊ သားပ်ိဳငိုျငား၊ ေက်ာက္တန္းခါးဟုတ္၊ တ႐ုပ္ကာညီ၊ ခြီးသီမွန္လတ္၊ ဥေဒါင္း၀တ္လွ်င္၊ သက္က်မ္းျပင္က၊ ေခၚတြင္မွန္စြာ၊ ၿမိဳ႕သာယာႏွင့္၊ မလႅာမည္၀င္၊ ျမင္းသီျပင္လွ်င္၊ ေအာင္သာျပင္က၊ နီလာျပင္ေျမာက္၊ ငက်ိဳင္ေတာက္ဟူ၊ ဆင္ျဖဴေတာင္ေက်ာ္၊ ကံံ့ေကာ္ေတာင္ေကာင္း၊ ေညာင္ေခ်ာင္းတြင္ျငား၊ စိမ္းညႇင္းျပားဟူ၊ ပ်ားသားယူက၊ ၾသရမဟု၊ စည္ၾကမ်ားေပ၊ ရြီတြက္ေခ်ေသာ္၊ ကိုးဆယ္ကိုးၿမိဳ႕၊ အစို႕စို႕ကို၊ မင္း႐ို႕တည္ထ၊ ထီးနန္းခ်သည္၊ နာမသမိုက္မည္လတ္တည္း။ ။

(၂၄) မည္လတ္သမိုက္၊ ထီးနန္းစိုက္၍၊ ဘုန္းၿမိဳ႕ထြန္းပ၊ ျဗဟၼဏ၏၊ စိုးထတိုးစည္၊ ဆက္ကာသြယ္လွ်က္၊ အႏြယ္မ်ားစြာ၊ ျဖစ္ျခင္းရာကို၊ ရြီးကာေဖာ္ညႊန္း၊ ပိုက်ယ္၀န္း၍၊ စိေစ့ဆိုထ၊ ႐ုံး၍ျပအံ့၊ တရာ့ကိုးဆယ္၊ သွ်စ္ၿမိဳ႕၀ယ္တြင္၊ အႏြယ္ပုဏၰား၊ ေနာင္ဖ်ားဆံုးစြန္၊ သရဘန္ဟု၊ ေက်ာ္လြန္သတင္း၊ ထိုသည္မင္းလွ်င္၊ ဆင္ျမင္းရထား၊ ၿခီသည္မ်ားႏွင့္၊ တည္ထားေျပာင္းရႊိ၊ ေ၀သာလိဟု၊ ဘုမၼိနက္သန္၊ ၿမီၾကန္ညီညြတ္၊ ၿမိဳ႕ျမတ္တည္လွ်က္၊ ဆယ့္ေျခာက္ဆက္တြင္၊ ေျမာက္ဖက္ရပ္မွာ၊ ေဟ၀ႏၵာ၏၊ ရီသာညိဳျမ၊ ဂစၦပတြင္၊ ပစၥဳံသွ်င္မိုး၊ ရြာသြန္းၿဖိဳးက၊ ဟိုးဟိုးမ်ားစြာ၊ စီးက်လာလွ်င္၊ ထိုတြင္နီထ၊ ဆတ္မကမူ၊ ေၾကာက္လွႀကီးက်င္၊ ေညာင္ၾကပ္ပင္ကို၊ ခံုမင္ႄကြႄကြ၊ အရကိုးလွ်က္၊ ခိုမွီတက္၏။ 

တခ်က္ထိုထို၊ ေမ်ာက္ဖိုကလည္း၊ စိမ္းျမညႊန္႕ရွင္၊ သဖန္းပင္၀ယ္၊ ခံုမင္တက္မႈ၊ နီကုန္ျပဳ၏။

ရီထုမ်ားလွ၊ ျပည့္လတ္ကလွ်င္၊ ဆတ္မေမ်ာက္ထီး၊ အၿပီးထိုခါ၊ ေမ်ာလီပါေသာ္၊ ေသလာဂီရိ၊ အမည္ဟိသား၊ မ်ားသိႏွမ့္ေဆာင္၊ ေက်ာက္ေတာ္ေတာင္သို႕၊ ရီေၾကာင္းပို႕က်င္၊ ေရာက္လီလွ်င္ေသာ္၊ တူပင္မျပား၊ နီတံုျငားက၊ ႏွစ္ပါးဆံုထ၊ ေပါင္းေဖာ္ၾကသည္၊ ႏွစ္လရက္ၾကာနီလတ္တည္း။ ။

(၂၅) ႏွစ္လရက္ၾကာ၊ နီေသာခါ၌၊ တိရိစၦာန၊ ထိုဆတ္မသည္၊ ပုပၸနမိတ္၊ အေၾကာင္းဟိတ္ေၾကာင့္၊ သံုးက်ိတ္ႏွစ္ေယာက္၊ တြက္ရြီေျမာက္သား၊ အံံ့ေလွာက္ေထြျပား၊ သားကိုဖြား၏။

ထိုသား႐ို႕တြင္၊ တခ်ိဳ႕သားကား၊ ငွက္ျဖစ္ျငား၍၊ ပ်ံလားတံုေျမာက္၊ ဥပြားေပါက္၏။ 

တခ်ိဳ႕သားကား၊ မွန္ျငားစင္စစ္၊ လူလွ်င္ျဖစ္က၊ လူ၌၀င္ၿပီး၊ ေပါင္းေဖာ္မွီး၏။ 

သားႀကီးျဖစ္ထ၊ အားဗလႏွင့္၊ နာမတြင္ျပန္၊ ငဆဒၵါန္လွ်င္၊ တဖန္ေခၚဘိ၊ ပကၡမိႏွင့္၊ ထိုၿပီးတလွစ္၊ ငရဲခိုက္တည္း၊ စင္စစ္မွန္ညီ၊ ရကၡနီဟူ၊ တူၿပီးယွဥ္ထ၊ ဘီလူးမႏွင့္၊ သင့္တင့္ေပါင္းမႈ၊ ငရဟုတည္း၊ ဆြီစုမ်ိဳးခ်ည္း၊ ငပါးသဲလွ်င္၊ နက္မဲအ႐ုပ္၊ ငလကုတ္႐ို႕၊ ၾကမ္းၾကဳတ္မိုက္မူး၊ စြယ္ျပဴးျပဴးႏွင့္၊ ဘီလူးမသား၊ ျဖစ္ျငားတံုေျမာက္၊ ခုနစ္ေယာက္တည္း။ 

မႊီေနာက္တံုထ၊ ေမာင္ႏွမ႐ို႕၊ ဖိုမကာေမ၊ နီကုန္ေပ၏။ 

ေဖြေဖြရွာရွာ၊ ရပ္ဒီသာကို၊ လွည့္ကာပတ္လွ်က္၊ မိုးထက္ဆိုင္းဆာ၊ ညဆိုင္းဆာကို၊ ေ၀သာလိမည္၊ ထိုသည္ျပည္၌၊ နီသည္မခ်ား၊ လူအမ်ားကို၊ ဖမ္းျငား၍သာ၊ စားၾကပါေသာ္၊ ျပည္သာစိုးျခင္း၊ ထိုသည္မင္းလည္း၊ ဆင္ျမင္းရထား၊ ၿခီသည္မ်ားႏွင့္၊ လူသားစားၾကဴး၊ ေတာဘီလူးႏွင့္၊ ႏွစ္ဦးပူးဆိုင္၊ စစ္ေရးၿပိဳင္ေသာ္၊ ႀကီးခိုင္အားအန္၊ ငဆဒၵါန္လွ်င္၊ ဆင္ဟန္ဖန္ဆင္း၊ လိုက္လီလွ်င္း၍၊ အတင္းဖမ္းျငား၊ မင္းကိုစားက၊ ပုဏၰားမ်ိဳးႏြယ္၊ ပ်က္ကိန္းသြယ္သည္၊ ၿပီးဖယ္လူမ်ားေၾကာက္ရြံ႕တည္း။ ။

(၂၆) ေၾကာက္ရြံ႕လူမ်ား၊ ၿပီးေယွာင္လား၍၊ ထင္ရွားေခၚဘိ၊ ေ၀သာလိဟု၊ တြင္ဘိအမည္၊ ထိုရႊီျပည္ကို၊ ပတ္လည္ရံျငား၊ ဘီလူးစားက၊ တိုင္းကားျပည္ရြာ၊ ေခ်ာက္ခ်ားခါ၌၊ မဟာနာဂရ၊ ကပၸိလကို၊ အဇၨဳနမင္း၊ ဖယ္ခြာလွ်င္း၍၊ သီတင္းသံုးရာ၊ ရွိၾကမၼာေၾကာင့္၊ ေတာေအာင္းနီထ၊ ထိုဆတ္မႏွင့္၊ သံ၀ါကိစၥ၊ တြိဆံုၾကခါ၊ ဣႏၵမာယု၊ ေခၚၾကျပဳျငား၊ သားကိုဖြား၏။ 

လူလားေျမာက္ခါ၊ ေတဇာႀကီးထု၊ မာရယုကား၊ စစ္ျပဳဆိုင္တိုက္၊ ငရကၡိဳက္ဟု၊ ၀န္း၀ိုက္နီျငား၊ ဘီလူးမ်ားကို၊ ထြားထြားညက္ညက္၊ အကုန္ဖ်က္မွ၊ ေအာင္ခ်ဌာန၊ ထိုကစ၍၊ တြင္သႏြယ္႐ိုး၊ ရခိုင္မ်ိဳးဟု၊ ပတ္ဟိုးႏွမ့္သိ၊ ေက်ာ္ေဇာဘိ၏။

မွတ္သိေခၚျပဳ၊ မာရယုဟု၊ ႀကီးထုေတဇာ၊ မင္းမဟာလွ်င္၊ တည္လာအစ၊ ပထမသည္၊ ဓည၀တီ၊ ၿမိဳ႕ဌာနီ၌၊ ေလာကီစ်ာန္ျဖစ္၊ ဆယ့္ေျခာက္ႏွစ္တည္း။ သားခ်စ္သားငယ္၊ မာရေဇကား၊ ရႊီျပည္စိုးလွစ္၊ သံုးဆယ့္ႏွစ္တည္း။

တရစ္စိုးတုံ၊ မာရအုံကား၊ ရႊီဘုံနန္းမွာ၊ တိပဥၥာတည္း။ 

မာရရြယ္လွ်င္၊ စိုးသည္မွန္ျဖစ္၊ ေလးဆယ့္သွ်စ္တည္း။

သားခ်စ္ေခၚတြင္၊ မာရကင္ကား၊ စံရႊင္ေပ်ာ္ပါး၊ ငါးဆယ့္ငါးတည္း။ 

ႏြယ္မ်ားမတိမ္၊ မာရဇိန္မူ၊ ရြီယူတြက္က်ံဳး၊ သံုးဆယ့္သံုးတည္း။

ၿပိဳင္ႏႈန္းမျမင္၊ မာရတင္ကား၊ နန္းခြင္စံၿငိမ္း၊ ေဒြးတရိန္းတည္း။ စိုးသိမ္းေပ်ာ္လွ်က္၊ ခုႏွစ္ဆက္တြင္၊ က်က္က်က္ရန္ၿငိဳ၊ ငဆတ္အိုသည္၊ ၾကည္ညိဳမဟိ၊ ပုန္ကန္ဘိ၍၊ ဧက၀ိသာ၊ ႏွစ္သခၤ်ာတြင္၊ ခႏၶာငါးတန္၊ ျပတ္လီျပန္မွ၊ နန္းရံမင္းစစ္၊ သွ်စ္ဆက္ျဖစ္၏။

ႏွစ္ကိုေပါင္းကာ၊ တြက္ရြီပါက၊ သံုးရာသံုးဆယ္၊ ေျခာက္ႏွစ္၀ယ္လွ်င္၊ အကယ္မွန္စြာ၊ ျဖစ္လီပါသည္၊ တခါနန္း႐ိုးဆက္ျပန္တည္း။ ။

ရခိုင္စာပီ မဂၢဇင္းဆိုဒ္မွ ကူယူထားပါသည္။